Ana Sayfa

 Öğretmenler

 

 

 

KUBAŞIK ÖĞRENME

 

 

         BAŞLICA ÖĞRENME BİÇİMLERİ

         TANIMI

         İLKELERİ

         GELENEKSEL ÖĞRENME KÜMELERİ İLE FARKLARI

         KUBAŞIK ÖĞRENME KÜMELERİ NASIL OLUŞTURULUR

         KÜME VE SINIF KİMLİĞİ OLUŞTURMA

         SINIF YÖNETİMİ

          İLETİŞİM BECERİLERİ

         DÜŞÜNME BECERİLERİ

         KÜME BAŞARISININ DEĞERLENDİRİLMESİ

 

 

BAŞLICA ÖĞRENME BİÇİMLERİ

 

ÖĞRENCİLER HANGİ ALANDA OLURSA

OLSUNLAR ÜÇ BİÇİMDE ÖĞRENİRLER:

  1. DİĞER ÖĞRENCİLERLE YARIŞMA YOLUYLA

  2. DİĞER ÖĞRENCİLER OLMAKSIZIN BİREYSEL ÖĞRENME YOLUYLA

  3. KUBAŞIK OLARAK OLUŞTURULMUŞ KÜMELER YOLUYLA

BU ÜÇ ÖĞRENME BİÇİMİ, ÖĞRETİMDE ÜÇ TEMEL STRATEJİYİ OLUŞTURUR:

·                   YARIŞMACI ÖĞRETİM

·                   BİREYSEL ÖĞRETİM

·                   KUBAŞIK ÖĞRENME

YARIŞMACI ÖĞRENME

 

  • Yarışmacı öğrenmede, dersin amaçlarının öğrenciler için önemi anlaşılamaz. Öğrenciler ya kazanmayı, ya da yitirmeyi kabullenirler.

  • Yarışmacı öğrenme,  “en uygunun yaşaması” ilkesine dayalıdır. Diğer öğrenciler hasım olarak görülür.

  • Bilgi, beceri ve yetenekler sürekli karşılaştırılır.

  • Değerlendirmeler bireysel olarak yapılır.

  • Değerlendirme sonuçları, öğrencilerin birbirlerini karşılaştırmaları amacıyla kullanılır.

  • Öğretmen temel kaynaktır ve sık sık yarışmacı etkinlikleri yönlendirir.

BİREYSELLEŞTİRİLMİŞ  ÖĞRENME

 

·         Bireyselleştirilmiş öğrenmede, öğrenciler kendi kendilerine çalışırlar.

·         Bu tip öğrenmede, öğrencinin rakibi yine kendisidir.

·         Öğrencilerin diğer öğrencilerle birlikte olması beklenmez.

·         Ders amaçlarının her birey açısından önemi vurgulanır.

·         Öğrenci amaca ulaşmaya çalışır.

·         Değerlendirmeler bireyseldir ve diğer öğrencilerle karşılaştırma yapılmaz.

·         Öğretmen yardım etmede, destek vermede ve pekiştirmede temel kaynaktır.

 

 

KUBAŞIK ÖĞRENME

 

  • Kubaşık öğrenmede, amaç her öğrenci için önemli olarak algılanır.

  • Farklı yetenekleri, gereksinimleri, öğrenme biçimleri olan öğrencilere göre kümeler oluşturulur ve öğrenciler bu kümelerde çalışırlar.

  • Kümeyle dersin amacına ulaşma beklentisi ve çabası ortak özelliklerin başında gelir.

  •  Her öğrenciden, diğer öğrencilerle olumlu etkileşimde bulunması beklenir.

  • Araç-gereçler, düşünceler paylaşılır.

  • Küme üyeleri konunun bir parçasından sorumludur ve konusuyla ilgili olarak kümesine katkıda bulunur. Diğer öğrenciler, destek, yardım ve pekiştirmede temel kaynak olarak kabul edilir.

  • Değerlendirmelerde, küme üyelerinin küme çalışmalarına katkıları esas alınır.

  • Kümeler, başarı düzeylerine göre birbirleriyle karşılaştırılabilir. Bireysel olarak öğrencilerin birbirleriyle karşılaştırılması yapılmaz.

  • Öğretmenin ortam düzenleyici ve gerektiğinde yardımcı, destekleyici bir rolü bulunmaktadır.

 

KUBAŞIK ÖĞRENME NEDİR?

Kubaşık öğrenme (işbirliğine dayalı öğrenme), öğrencilerin, sınıf ortamında küçük karma kümeler oluşturarak, ortak bir amaç doğrultusunda, akademik bir konuda birbirlerinin öğrenmelerine yardımcı oldukları, genelde küme başarısının değişik yollarla ödüllendirildiği bir öğrenme yaklaşımı olarak tanımlanabilir.

Kubaşık öğrenmenin, özellikle ilk ve ortaöğretim  düzeylerinde, öğrencilerin akademik başarıları ile diğer duyuşsal, toplumsal (tutum, benlik saygısı, arkadaşlık ilişkileri vb.) çıktıları üzerindeki araştırmalarla belirlenen olumlu etkileri, kubaşık öğrenmeye olan ilgiyi son yıllarda önemli ölçüde artırmıştır.

 

GELENEKSEL ÖĞRENME KÜMELERİYLE KUBAŞIK ÖĞRENME KÜMELERİ ARASINDAKİ FARKLAR

 

Kubaşık öğrenme amaçlar, öğrencilerin kendi yeterlikleri dışında, bütün küme üyelerinin de yeterlikleriyle ilgilenme-lerini zorunlu kılacak biçimde yapılandırılmıştır.

Geleneksel öğrenme kümelerinde, küme amaçları, nadiren öğrencilerin birbirlerinin yeterlikleriyle ilgilenme-lerini zorunlu kılacak biçimde yapılandırılır.

Kubaşık öğrenme kümelerinde, açık bir bireysel sorumluluk vardır. Bu sorumluluk. her öğrencinin değerlendirileceği ve yeterli olduğu materyal ile ilgilidir. Öğrenciler, birbirlerine ilerleme düzeyleriyle ilgili dönüt verirler.

Geleneksel öğrenme kümelerinde öğrenciler, küme çalışmasında paylaşımı sağlamak için yeterince bireysel sorumluluk duymazlar. Öğrenciler birbirlerinin çalışmaların-dan ara sıra yararlanırlar.

Kubaşık öğrenme kümelerinde  yetenek ve kişilik özellikleri açısından karma (heterojen) kümeler oluşturulur.

Geleneksel öğrenme kümeleri genelde benzeşik (homojen) üyelerden oluşur.  

Kubaşık öğrenme kümelerinde, üyeler birbirlerinin öğrenme sorumluluğunu taşırlar.

Geleneksel kümelerde üyeler, nadiren diğerlerinin öğrenmesi için sorumluluk duyarlar.

Kubaşık öğrenme kümelerinde, her üyenin en üst düzeyde öğrenebilmesi ve üyeler arasında iyi çalışma ilişkilerinin yapılandırılması amaçlanır.

Geleneksel öğrenme kümelerinde öğrenciler, büyük çoğunlukla tek başlarına çalışırlar.

Kubaşık öğrenme kümelerinde, birlikte çalışmada gereksinim duyulan toplumsal beceriler (liderlik, iletişim yeteneği, birbirine karşı dürüstlük gibi) doğrudan öğretilir.

Geleneksel öğrenme kümelerinde, bireyler arası ilişkiler ve küçük küme becerileri, genellikle yanlış biçimlen-dirilir.

Kubaşık öğrenme kümeleri kullanıldığı zaman, öğretmen; kümeleri gözler, küme çalışmalarının daha iyi nasıl yönlendirilebileceği konusunda her kümeye dönüt verir.

Geleneksel öğrenme kümelerinde, öğretmen kümelere nadiren karışır ve gözlemlerde bulunur.

Kubaşık öğrenmede, öğretmen, kümelerin daha etkili çalışmaları için, çalışma süreçleri boyunca gerekli işlemleri yapılandırılır

Geleneksel kümeyle öğrenme durumlarında, buna hiç dikkat edilmez.

KUBAŞIK ÖĞRENME İLKELERİ

 

KÜME AMAÇLARI: Kubaşık öğrenmenin etkili olabilmesi için, öğrenciler bir "küme amacı doğrultusunda çalışmalıdırlar. Kubaşık kümeler tanınmak, derece almak, ödül kazanmak ya da küme süreçleriyle ilgili diğer kazanımları elde etmek için ortak çaba göstermelidir.

 

 BİREYSEL SORUMLULUK: Küme başarısı, tüm küme üyelerinin bireysel öğrenmesine bağlı olmalıdır. Küme başarısı, küme üyelerinin sınav sonuçlarının toplamına (örneğin, bir ünite sınavından tüm küme üyelerinin aldıkları puanların toplamına) ya da bir küme üyesinin, kümece hazırlanan bir projede sorumlu olduğu bölümle ilgili katkılarına dayandırılmalıdır

 

OLUMLU BAĞIMLILIK: Öğrenciler bir görevi tamamlamak için kendi çabalarıyla diğerlerinin çabalarını birleştirip eşgüdüm içinde çalışmalıdırlar. Olumlu bağımlılık öğrencinin, küme üyelerinin başarısının kendisine, kendi başarısının küme üyelerine yarayacağını, kendisi başarılı olamazsa kümesinin başarılı olamayacağını algılamasıdır. Diğer bir deyişle, kubaşık öğrenmenin özünü "ya birlikte yüzeriz, ya da birlikte batarız" anlayışı oluşturmalıdır.

YÜZYÜZE DESTEKLEYİCİ ETKİLEŞİM: Olumlu bağımlılık, yüz yüze destekleyici etkileşimle sonuç verir. Destekleyici etkileşim, küme üyelerinin başarı için birbirlerinin çabalarını kolaylaştırmaları, birbirlerini güdülemeleri ve küme amaçlarına ulaşmak için birbirlerini başarılı kılmalarıyla mümkün olabilir. Yüz yüze destekleyici etkileşim, küme üyelerinin, birbirlerinin verimli olmasını sağlama, birbirlerine yardım etme, gereksinim duyulan bilgileri ya da araç-gereçleri değiş-tokuş etme, görevlendirildikleri konulardaki yeterlikleri ve sorumlulukları geliştirmek için birbirlerine dönüt verme, birbirlerinden karşılıklı yararlanma için güdüleme,  kaygı düzeyinin azaltılması gibi değişkenler açısından öğrenciler tarafından biçimlendirilmelidir.

TOPLUMSAL BECERİLER (KİŞİLER ARASI VE KÜÇÜK KÜME BECERİLERİ): Küme üyeleri birbirlerini tanımalı ve güvenmeli, doğru ve açık iletişim kurmalı, birbirlerini kabul etmeli ve destek olmalı, yapısal çatışmaları çözmelidirler. Bir kümeye toplumsal  becerileri kazanamayan öğrencileri yerleştirmek ve onlara işbirliği içinde çalışmalarını söylemek, işbirliğinin gerçekleşmesini garanti etmez. Kişiler arası ve küçük küme becerileri, büyük ölçüde ancak gereksinim duyulduğu zaman öğrenilebilir. Bu nedenle, yüksek nitelikli işbirliğini sağlayacak toplumsal beceriler öğrencilere öğretilmeli ve öğrenciler bu becerileri kullanmaları için güdülenmelidir. Bu nedenle, kubaşık öğrenme çalışmalarına başlamadan önce, toplumsal becerilerin öğretimini de içeren kubaşık öğrenmeye hazırlık çalışmaları büyük önem taşımaktadır.

 

KÜME İŞLEYİŞİNİN DEĞERLEN-DİRİLMESİ:  Bu ilke, küme üyelerinin etkili çalışma ilişkilerini oluşturarak amaçlarına daha iyi nasıl ulaşabileceklerini tartıştıkları zaman ortaya çıkmaktadır. Diğer bir deyişle, küme süreci, küme içinde yapılacak çalışmaların planlanıp yürütülmesi ve değerlendirilmesi aşamalarında, öğrencilerin kümenin daha nasıl başarılı olabileceğine ilişkin etkili iletişim kurmalarıyla mümkün olabilmektedir.

 

 KÜME BÜYÜKLÜĞÜ: Dört kişilik öğrenme kümelerinin işbirliğine dayalı yaşantıların gerçekleştirilmesi açısından ideal bir sayı olduğu belirtilmektedir. Kümelerin dörder kişilik olmasının yararları şu şekilde dile getirilmektedir: "İkişerli çalışma olanakları sağlar, daha sonra ikili çalışmalar, kümedeki diğer çiftin çalışmalarıyla karşılaştırabilir. Üç kişilik kümelerde ise, bir kişi küme dışı kalabilir. Üç kişilik bir kümede, eğer iki öğrenci birbirleriyle çok iyi anlaşıyorsa, bir öğrenci doğrudan küme dışında kalacaktır. Kuşkusuz, küme büyüklüğü konu alanı ile kullanılan araç-gereç ve kaynaklara göre değişebilir. Örneğin, bilgisayarda çalışılırken daha çok ikili kümeler tercih edilmektedir. Ancak, küme büyüklüğünün altı kişiden fazla olmaması önerilmektedir.

 

  KARMA KÜME:  Kümeler başarı, yetenek ve diğer değişkenler (cinsiyet, etnik köken, yaş, tutum, kişilik özellikleri gibi) açısından farklı özelliklere sahip öğrencilerden oluşturulmalıdır. Örneğin; aynı başarı düzeyinde olan öğrenciler, aynı kümede yer almamalıdır.

     

BAŞARI İÇİN EŞİT FIRSAT:  Hangi yeterlik düzeyinde olursa olsun, öğrencilerin kendi kümelerine katkıları değerlendirilmelidir. Üst, orta ya da alt başarı düzeyine sahip öğrenciler, en iyi oldukları konularda kendilerini gerçekleştirebilmelidir. Küme yarışması durumunda, öğrencilerin kendileriyle aynı düzeyde öğrencilerle karşılaşmasına dikkat edilmelidir.

 

 

KUBAŞIK ÖĞRENME KÜMELERİ NASIL OLUŞTURULUR?

 

Başlıca 3 tür kubaşık öğrenme kümesi vardır:

  • Karma Kümeler

  • Rastlantısal Kümeler

  • İlgi Kümeleri

 

Dörder kişilik küme oluşturmanın gerekçeleri:

  • İkili çalışmalara uygundur.

  • Bir kişinin grup dışında kalmasını engeller.

  • Daha çok öğrenme grubu içerir.

 

Sınıftaki öğrenci sayısı dörde tam olarak bölünmediğinde;

  • Bir öğrenci artmışsa, bir tane beşli küme,

  • İki öğrenci artmışsa, 2 tane üçlü küme,

  • Üç öğrenci artmışsa, bir tane üçlü küme oluşturulur.

 

Kız ve erkek sayısı eşit değilse;

Önce iki erkek ve iki kızdan oluşan kümeler oluşturulur. Geriye kalan öğrencilerle yalnızca kız ya da erkek kümeleri oluşturulur.

 

Küme Oluşturma Yöntemleri

Karma Kümeler

  • Öğretmen tarafından oluşturulan kümeler

  • Konuya özgü kümeler

Rastlantısal Kümeler

  • Yapboz oluştur

  • İç ve dış çemberler

  • Renkli nesneler

  • Yaka kartı

İlgi Kümeleri

Ayrılma Etkinlikleri

  • Küme resmi

  • Küme sloganı

  • Küme arkadaşlarını tanıtma

  • Ayrılma mesajları yazma

  • Küme anı defteri

KÜME VE SINIF KİMLİĞİ OLUŞTURMA ETKİNLİKLERİ

 

“Hepimiz birimiz, birimiz  hepimiz için!”

  • Küme Görüşmesi

  • Tanışma Topu

  • Beyin Fırtınasıyla Kümeye Ad Verme

  • Ayna-Ayna

  • Ters Ayna

  • Küme Sloganı

  • Küme Cıngılı

  • Küme Şapkası

  • Küme Amblemi

  • Küme El İşareti

  • Kör El

  • İç-Dış Çemberler

  • Değer Çizgileri

  • Sınıfa Ad Verme

  • Sınıf Sloganı

  • Sınıf Cıngılı

  • Sınıf El İşareti

KUBAŞIK ÖĞRENMEDE SINIF YÖNETİMİ

 

Sessizlik Sinyalleri

  • El Kaldırma

  • Sessizlik Kartları

  • Sessizlik Kaptanı

  • Işığı Yakıp Söndürme

  • Gong ya da Zil

  • Belirsiz Zamanlama

  • Sessizlik ve Gürültü Köşeleri

  • Öğretmenin Ses Düzeyini Ayarlaması

  • Sessizlik İşareti

 

Sınıf Kuralları

  • Kurallar olumlu olarak dile getirilmeli

  • Kurallar insan aklına ve insan haklarına uygun olmalı

  • Kurallarda basit sözcükler kullanılmalı

  • Kural sayısı en çok 5 ile sınırlandırılmalıdır.

 

Direktif Vermek

  • Sözel ve görsel açıklama

  • Anlaşılır kısa açıklamalar

  • Örnekleyerek açıklama

  • Anlamayı kontrol etme

 

Derslik Yerleşim Düzeni

            Öğrenciler;

  • Tahtayı ve öğretmeni görebilmeli.

  • Kolayca tüm arkadaşlarını görebilmeli.

  • Kümedeki her arkadaşına aynı uzaklıkta olmalı.

Kümeler birbirine yakın olmalı; ancak bu yakınlık rahatsız edici düzeyde olmamalıdır. Derslik içinde boş bir alan da yaratılmalıdır.

 

DÜŞÜNME BECERİLERİNİ GELİŞTİRME

Etkinlikler

·         İkili Tartışma

·         Küme Tartışması

·         Düşün-Tartış-Paylaş

·         Düşün-Tartış-Yaz-Paylaş

·         Küme Cümlesi

·         Beyin Fırtınası

·         Yazdığımı Çiz

·         Anlattığımı Çiz

·         Venn Şeması

·         Kavram Haritası

İLETİŞİM BECERİLERİ

Etkinlikler

  • Konuşma Kartları

  • Onaylama Kartları

  • Oylama

  • Düşünce Birliğini Sağlamak

  • Para Harcama

  • Değer Çizgileri

  • Yordama Çizgileri

  • Ne Çizdiğimi Bul

  • Yazdığım Şeyi Çiz

  • Nesneyi Bul

  • Senaryoyu Oyna

  • Aynı-Farklı

KÜME BAŞARISININ DEĞERLENDİRİLMESİ

 

(İlköğretim müfettişlerine 2000 yılında Isparta'da verilen seminerden)

  Bu sayfa 05.04.2009 15:21:20 Tarihinde Güncelleştirilmiştir