TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ

KALİTE: Amaca uygunluk, kullanıma uygunluk, ihtiyaçları karşılama yeteneği ve müşteri memnuniyetidir. Kalite asla bir tesadüf değildir.

Kalite Denetlenmez üretilir, kalite her yerdedir, herkesin işidir, bir bütündür, kurum çapında bir faaliyettir, ekip çalışmasını gerektirir, kalite ve yenilik birbirinden ayrılmaz iki unsurdur. Her şeyden önce saygı ve nezaket işidir. Kişinin kurum dışındakilere, kurum içindeki herkese ve çalışanların kendi kendilerine saygılı olmalarını gerektirir.

TOPLAM KALİTE YÖNETİMİNİN FELSEFESİ. Toplam kalite yönetimi felsefesinin esası sürekli gelişmeye dayanmaktadır. Sürekli gelişme=iyileştirmenin temel felsefesi, sistem sonunda sistem hatalarının tespit edilip giderilmesinden ziyade sistemin kendi kendisini hatasız çıktıya ulaşacak şeklide kontrol etmesidir. Bir bakıma, hatalar oluşmadan hataların oluşmasına neden olacak etmenlerin ortadan kaldırılması anlayışıdır. Kısaca; Toplam Kalite Yönetimi, Kaliteyi artırarak rekabet gücünü geliştirmenin çağdaş yönetim biçimidir.

Toplam Kalite Yönetimi Anlayışının Eğitim boyutunda “Tam Öğrenme” yaklaşımı yer almaktadır. Tam öğrenmeyi hedefleyen değişim ve yenilenme stratejik plânlama ile gerçekleştirilir. Stratejik eğitim planlaması, okul örgütünde bulunan bütün madde ve insan gücü kaynaklarının önceden kestirilmesi sürecidir. Tam öğrenmeye götüren süreçte “öğrenmeyi öğretme” etkili bir stratejidir. Diğer bir strateji ise; “Bütün öğrenciler öğrenebilir”dir. Bu anlayışın okula yerleşmesi ve bütün çalışmaların bu çerçevede plânlanıp gerçekleştirilmesi Toplam Kalite Yönetim anlayışının okullara yansıması olacaktır.

a) Herhangi bir kurumda çalışan herkesin katılımıyla, sürecin sürekli olarak iyileştirilmesi ve geliştirilmesi,

b) Belli bir standardı tutturmak yerine seviyenin sürekli ve hızlı tempoda yükseltilmesi,

c) Örgüt içinde katılımcı ve işbirliğine dayalı anlayışı esas alarak, çalışanların potansiyellerinden en yüksek derecede yararlanılması ve ülke için iyi olan sosyal paydaşlarda buluşulması,

oluşturur.

Toplam Kalite Yönetimi Uygulaması ile savurganlığın önlenmesi, verimliliğin ve kalitenin artırılması, zamanın verimli olarak kullanılması ve sürekli iyileşme ve gelişmenin sağlanması amaçlanmaktadır.

• Uygulamanın okullarca yapılacak bir plân dahilinde gerçekleştirilmesi,

• Eğitim hizmetlerinden yararlananların memnuniyetini sağlayacak önlemlerin alınması,

• Uygulamanın her aşamasında ilgili tarafların gönül ve beyin gücüyle katılımı sağlanarak ekip çalışmasının ön plânda tutulması,

• Uygulama çerçevesinde kaynakların etkili ve verimli kullanılması,

• Ölçülemeyen hizmet geliştirilemez anlayışından hareketle hedeflere ulaşma düzeyinin sürekli ölçülmesi,

• Sistemin sürekli gözden geçirilmesi, geliştirilmesi, iyileştirilmesi ve bu amaca hizmet etmesi için öz değerlendirme yönteminin uygulanması,

• Personelin sürekli eğitimi kurumsallaştırılarak niteliğinin yükseltilmesi, hizmet sunumunda mükemmeli yakalamanın sağlanması,

• Personelin tüm potansiyelini kullanabileceği çalışma ortamının sağlanması,

• Çağın ve çevrenin sürekli değişimi gözönünde bulundurularak öğrenen birey, öğrenen organizasyon anlayışının plânlı bir şekilde kurumsallaştırılması,

• Çalışanlara problemin bir parçası olmak yerine, çözümün bir parçası olunması anlayışının benimsetilmesi,

Kurumsal ve bireysel amaçlar arasında denge sağlanarak çalışanların iş doyumunun göz önünde bulundurulması, Bu ilkeleri gerçekleştirmek için okullarda Kalite Kurulları ve Kalite Geliştirme Ekiplerinin oluşturulması, esastır.

TKY UYGULAMASI İŞLEM BASAMAKLARI

• KK ve KGE’nin oluşturulması

• TKY eğitimleri

• Birimin mevcut analizi

• Uygulama planının hazırlanması

• Stratejik planlama

• Uygulama planının gerçekleştirilmesi

• Değerlendirme

Okul Gelişim Yönetim Ekibi, Kalite Kurulu olarak çalışır, toplam kalite yönetiminin uygulanması için gereken kararları alır, yürütür ve geliştirir. Bu çerçevede;

* KGE’nin çalışmalarına destek verir.

* Stratejik plan hazırlar ve birim çalışanları ile paylaşır.

* Okulun uygulama planını hazırlar ve uygulanmasını sağlar.

* Ayda bir kez toplanarak çalışmaları değerlendirir ve sonuç-ları hakkında okul çalışanlarına bilgi verir.

Toplam Kalite Yönetimi felsefesinin motor gücü olarak tanımlanan Kalite Geliştirme Ekipleri, aynı iş yerinde çalışan kişilerden iş ile ilgili problemleri çözmek için bir araya gelen çalışanlar grubudur. Kalite Geliştirme Ekipleri bir ekip lideri ve üyelerinden oluşur. Çalışanları harekete geçirerek onların etkin çalışmasını sağlayacak karar ve kaynaklarla uygulamanın her aşamasında teşvik edici rol üstlenir.

Okuldaki Kalite Geliştirme Ekiplerinin çalışmalarını verimli bir şekilde gerçekleştirebilmeleri için uygun bir ortam sağlanmalıdır. Okul Yönetimi Kalite Geliştirme Ekiplerinin yararlı olacağına inanmalı ve ılımlı bir okul iklimi yaratmalıdır.

Kalite Geliştirme Ekiplerinin AmacıKalite Geliştirme Ekipleri, kalitenin geliştirilmesi ve kontrolü amacıyla kurulur ve okul ile ilgili her çeşit problemin çözülmesi için çalışırlar. Kalite Geliştirme Ekipleri, aynı zamanda okulları çalışma süreci içinde kalıcı iyileştirmelere ulaştırmak, gelişmeleri başarmak, sorunlara çözüm bulmak için bir araya gelirler.

Kalite Geliştirme Ekipleri, kaliteye ilişkin sorunları etkili bir şeklide çözebilecek bilgi ve becerileri kazanmak, bunları yaptıkları çalışmalara yansıtabilmek için bir eğitim programından geçmelidirler. TKY’nin başarı ile uygulanması açısından kalite geliştirme ekiplerinin eğitimi oldukça önemlidir.

Kalite Geliştirme Ekip Liderinin Nitelikleri:

• Okulun deneyimli personeli olmak

• Grup dinamiği deneyimine sahip olmak

• Plânlama konusunda bilgi sahibi olmak

• Koordinasyon yeteneğine sahip olmak

Kolayca iletişim kurabilen kişi olmak

Kalite Geliştirme Ekip Liderlerinin Görevleri:

Ekip liderlerinin; çalışmaların başarılı bir şekilde yürütülmesinde önemli bir fonksiyonu vardır. Ekip Liderleri kalite kurulu ve kalite geliştirme ekipleri arasında koordinasyon görevlerini gerçekleştirir. Ekip çalışmalarında aktif bir şekilde çalışır. Tekniklerin usulüne uygun şekilde kullanılmasına yardımcı olur.

Kalite Geliştirme Ekip üyelerinin istedikleri bilgileri temin etmek için Kalite Kurulu ile yakın bir iletişim kurarlar.

Toplam Kalite Yönetiminin okulda gerçekleştirilmesinde üç aşamalı bir süreç uygulanır. Bunlar, Hazırlık aşaması, Uygulama aşaması ile Değerlendirme ve Sürekliliğin Sağlanması aşamalarıdır.

İnsanlara Yaklaşım Tarzı: Kurumu tarafından kullanılan değil sürekli kendini yenileyen insan

• Kurumların verimliliklerinin analizinde kurum kültürü yatmaktadır. Etrafını bir hava gibi saran kurum kültürünü görmemezlikten gelen hiçbir kurum başarılı olamaz.

• Kurum genelinde “geçerli” olarak algılanan duygu, düşünce ve davranış envanteridir.

• Kurumsal ölçekte “doğru” olarak kabullenilen kültürel motiflerdir: Değerler, inançlar, tutumlar ve davranışlar. Bunlar çalışanların davranışını temelden etkilemektedir. Hiçbir insan yaşadığı toplumun kültüründen bağımsız olarak davranamayacağı gibi, hiçbir kurum mensubu da kurum kültüründen bağımsız olarak davranamaz.

Kısaca kurum kültürü: Bir kurumu diğer kurumlardan ayıran, kurum üyeleri tarafından paylaşılan anlamlar bütünüdür. Okul eğitim hizmeti veren bir kurumdur. Eğitim kurumlarında kurumsal davranışın çözümlenmesi, diğer kurumlara göre büyük önem taşımaktadır. Çünkü, bu kurumların ürünü insandır. İnsanın iyi yetişmesi ise o insanın güçlü bir okul kültüründe eğitim görmesi gerekir.

KURUMSAL KÜLTÜRÜN BOYUTLARI

• Farketme / Farkedilme

• Algılama / Algılanma

• Anlamlandırma / Anlamlandırılma

• Tepki Verme / Tepki Alma

• Kurumdaki herkes vazgeçilmezdir

• Yönetici ve çalışanların duyarlılığı

Örgütsel Sosyalleşme: Kurum kültürünü öğrenme ve ona uyum sağlamadır.

• İşleyiş İklimi (Psiko-Sosyal)

• “Makam Ayrıcalıkları” Yelpazesi

• Kütüphane Yelpazesi

• Kurumun Genel Temizlik Durumu

• Belirli Prensiplerin Varlığı

Her kurum, kültürünü ve iklimini kendisi oluşturur. Bu iklim kuruma kimliğini kazandıran ve çalışanların davranışlarını etkileyen özellikler dizisidir.

Kurum çalışanları arasında belirgin ayrıcalıkların gözlenme-si, çalışanların yönetime olan güvenini ve kuruma olan aidiyet duygusunu köreltir.

• Yapıcı X Yıkıcı Yönetim Stili

• Değişime/Dönüşüme Yatkınlık X Direnç

• Kalite Felsefesine Açıklık X Kapalılık

• Stratejik Yaklaşım X Günübirlik Yaşamak

• Bütünleşik Anlayış X (Darma) Dağınıklık

• Katılım ve Paylaşım X Katılım ve Paylama

• Öğrenen Örgüt X Yerinde Sayan Kuruluş

• Bilinçli-Sürekli Gelişim X Rastlantısal Sıçrama

• Takım Çalışması X Birtakım Çalışmalar

• Kurumsal Mutluluk Şansı X Şansızlığı

I) Kurum Kültürünün Formülasyonu

• Vizyon Çerçevesi -NE

• Misyon Belgesi -NİÇİN

• Değerler Harmanı -NASIL

• İlkeler Şemsiyesi

• Stratejiler Havuzu

II) Kurum Kültürünün Olgunlaşması (Sosyal Pazarlama..)

Okul sadece yerel ve yönetsel sınırlar içinde sıkışık kalan bir örgüt değildir. Okulda herkes sosyal bir grubun üyesidir.

• Kültür Formülünün Kuruma Yansıtılması

• Tüm Yapılarda ve Süreçlerde Yankılanması

• Lider-Yöneticiliğe Şans Tanıyan

• Kurumsal Güç Birliği Oluşturan

• Değişimi “Kendiliğinden” Gerçekleştiren

• (İç-Dış) Müşteri Doyumuna Odaklanan

• Kaliteyi Her Kes Herkesin (Gönüllü) İşi Kılan

• Sürekli Gelişimi Sürekli Tetikleyen

• İç ve Dış Çevreleri Optimum Uyumlandıran

• Dünden Ders Alabilen, Yarınları da Kucaklayan

bir yönetim anlayışını ve kurumu oluşturacaktır.

• “Bugün” Fotoğrafının Çekilmesi

- Nicel Veriler: Ölçekler, Anketler....

- Nitel Veriler : Görüşme, Odak Grup...

• “Yarın” Tablosunun Resmedilmesi

• (Tasarlanan Kültür Profili)

• “Yarın-Bugün Farklılığı”nın Giderilmesi

Kurum kültürünün değişmesi üç evrede gerçekleşir.

1. Geleneksel değerlerin ortadan kaldırılması

2. Yeni değerlerin tespit ve kabulü

3. Değişimin yerleşik hal alması ve yayılması

EKİP-BELİRLEYİCİ NİTELİKLER

• Takımdakiler, “Kendini Adamışlık” derecesinde motive olmuşlardır.

• Ekip elemanları, “Keyif Alırlar” ve “Gurur Duyarlar”

• “Birimiz; Hepimiz, Hepimiz Birimiz İçin” anlayışı yerleşmiştir.

• “Ekibin Başarısı(zlığı)”-en azından-bireysel başarı(sızlık)lar kadar önemlidir. Bir zincirin gücü, en zayıf halkasının gücü kadardır.

• “Amatör Profesyonellik” yaklaşımı (gülümseyen ciddiyet) geçerlidir.

• “Sürekli Gelişim Niyet ve Becerisi” söz konusudur.

Bilgi toplumlarının oluşturduğu bir dünyada yaşıyoruz. Bilimsel bilgi çığ gibi artış göstermektedir. Bununla birlikte kitle iletişim araçlarındaki hızlı gelişmeler, iletişimin yoğunluğunu artırmış ve uluslar arası iletişime hız kazandırmıştır. Bütün bu değişmeler okulun yeni bir yapı ve yönetim anlayışına sahip olmasını gerektirmektedir.

Bu değişmeler hiç kuşkusuz okulu yöneten yöneticinin rollerini de önemli ölçüde değiştirmiştir. Okul yöneticisi küreselleşme, enformasyon teknolojisi ve Toplam Kalite Yönetimi gibi yeniliklerin karşısında yeni roller üstlenmek zorundadır.

Okul Yöneticisinin geleneksel yönetim anlayışı artık çağın gereklerini karşılamamaktadır. Üstelik ülkemizdeki okul yöneticileri eğitim yönetimi alanında eğitim görmüş kişiler değildir. Üstelik bir çoğu eğitim yönetimi alanında hizmet öncesi bir eğitimden de geçmemiştir. Böyle bir eğitimden geçmeyen yöneticinin rollerini gerektiği gibi oynamaları güçtür.

Geleceğin insanlarını bilgi toplumuna taşıyacak okul yöneticisi yeni roller üstlenmek zorundadır. Artık günümüzün öğretmen ve öğrencisi, geçmişin öğretmen ve öğrencisinden çok farklıdır. Okul yöneticisinin okuldaki öğretmen ve öğrencilerin beklentilerini karşılayabilmesi için sürekli olarak kendisini yetiştirmesi gerekir. Okul yöneticisi öncelikli olarak okulun Vizyon ve Misyon’unu belirlemelidir. Aslında geleceğin okul yöneticisi üç kritik soruyu cevaplandırmak zorundadır. Ne, Niçin, Nasıl Vizyon Ne sorusunun cevabıdır.

Ne olmak istediğimizdir.Misyon Niçin, Neden varız sorusunun cevabıdır.Temel Değerler Misyonumuzla tutarlı olarak vizyonumuza ulaşmak için çıkılan yolda nasıl davranılacağı sorusunun cevabıdır.

Okul yöneticisine düşün görev, bu çekirdek değerlerin daha güçlü bir şekilde paylaşılmasını sağlamaktır. Okul yöneticisi geleceği çok iyi kestirmek, geleceğin temel eğilimlerini çok iyi belirlemek zorundadır.

Okul yöneticisinin değişimin yönetiminde yeni bir liderlik rolünü üstlenmesi gerekir. Bu yeni rol Vizyoner Liderliktir. Vizyoner Liderlik, okulun Misyon ve Vizyon’unu biçimleyen ve geleceğe ilişkin kestirimlerde bulunmasını gerektiren bir liderlik biçimidir. Artık mevzuat bekçiliği ve rutin işler dönemi geride kalmıştır. 21. Yüzyılın okul yöneticilerine yeni bir soluk ve yeni bir elbise gerekmektedir. Geleceğin yönetimini tam olarak kestiremeyiz. Ancak, eğitim yönetimi uzmanlarına göre, yeni okulların oldukça esnek bir yapısı olacaktır.

Okul yöneticisinin geleneksel yönetim anlayışıyla bu yeni değişime uyum sağlaması mümkün değildir. Yeni okul, örgütsel öğrenme kültürüne dayalı yeni bir kültür gerektirmektedir. Bu kültürü oluşturacak ve yayacak kişi de yeni okulun yöneticisi olacaktır. Daha doğrusu lideri olacaktır.

Bu lider;

- Durumu idare eden değil, yenilik getiren,

- Kopya değil, orijinal,

- Koruyan değil, geliştiren,

- Sisteme ve yapıya odaklanan değil, insana odaklanan,

- Kontrol peşinde olan değil, güven duygusu veren,

- Nasıl ve ne zaman diyen değil, niçin diye düşünen,

- Yanlışları düzelten değil, doğru olan şeyi yapan,

- Bahane ve mazeret üreten değil, sorumluluk üstlenen,

- Protokol ve seramoniye değil, performansa önem veren,

- Kuşku duyulan değil, güvenilen,

- Vazgeçilmez ve ulaşılamaz değil, her an ulaşılabilen,