Memurların Hastalık Raporları ve Hastalık

İzni Almaları

            Tüm Devlet Memurları gibi öğretmenlerin de 657 sayılı Devlet Memur­ları Kanunu'nun 243 sayılı Kanun Hükmündeki Kararname ile değiştirilen 105. maddesin göre hastalık izni alma hakları vardır. Hastalanan memurlar doktorların veya sağlık kurullarının verdikleri hastalık raporlarıy­la kurumuna müracaat ederek hastalık izni alırlar. Hastalık raporlarının hangi hallerde hangi hekimlerce verileceğini 657 sayılı Kanunun 107. mad­desine dayalı olarak çıkarılan ve 6.2.1981 tarihli Resmî Gazete'de yayın­lanan Memurların Hastalık Raporlarını Verecek Hekim ve Resmî Sağlık Kurulları Hakkında Yönetmelik belirlemektedir.

            Raporların nasıl alınması; ne şekilde izne çevrilmesi gerektiğini izin Yönergesinin 5. bölümü açıklamaktadır. Ayrıca hasta­lık halinde başvurma, görev mahalli dışında hastalanma halinde başvur­ma şekillerini de Devlet Memurlarının Tedavi Yardımı ve Cenaze Giderleri Yönetmeliği'nin 8. ve 9. maddeleri açıklamaktadır.

            Öğretmenlerimizin çoğunluğu ilgili yönetmelik ve yönergeyi ellerine geçiremediklerinden veya başka sebeplerden hastalık raporlarının nasıl alınacağını, ne şeklide izne çevrileceğini bilememekte neticede usul ha­tası yapmakta bu nedenle bilmeden kusurlu davranmakta ve disiplin cezasına çarptırılmaktadır. Bu nedenlerle rapor alma şeklinin ve izne çev­rilmesinin açıklanmasında büyük yarar vardır. Bu yazımızda görev ma­hallinde hastalanma halinde; görev mahalli dışında hastalanma halinde rapor alma ile aralıklı olarak alınan hastalık raporları üzerinde durmak is­tiyoruz.

A) Görev mahallinde hastalanma hali :

            Bilindiği gibi görev mahallinde hastalanan memur standart hasta sevk kağıdını kurum amirinin imzalaması üzerine kurumun tabibi bulunduğu taktirde bu tabibe gider, tedavisi yapılır. Basta tabibe gidebilecek durum­da değilse tabip hastayı bulunduğu yerde görerek muayene eder gereki­yorsa tedavisini yapar. Kurumun tabibi lüzum gördüğü taktirde hasta hastahaneye veya sağlık merkezine yollanır. Zaruret görüldüğü taktirde hasta memur Tıp Fakültelerinin hastanelerinden birine de gönderilebilir, gerekli tedavi burada sağlanır. Kurumun tabibi yoksa hasta yollama kâğıdı dü­zenlenerek hastanın bulunduğu yere en yakın olan resmi tabibe gönde­rilir. Tabip gerek görürse yukarıda açıklandığı üzere hasta memuru, has­taneye yollayabilir.

            Hasta memurun bulunduğu yerde hükümet tabibi, sağlık ocağı veya belediye tabibi yoksa ve ulaşım mümkün değilse hastanın ilk muayenesi serbest tabipçe yapılır. Resmi veya özel hekim yoksa ve hasta tıbbi se­beplerle veya ulaşım şartlarının elverişsizliği yüzünden hekim ve sağlık kurulu olan yere gönderilmezse sağlık memuru, hemşire ve ebeler has­tanın hekim tarafından muayene edilmesinde zaruret bulunduğunu ve me­murun hasta olduğunu belirten hastalık belgesi düzenleyebilirler.

            Belirtilen şekillerle tabip veya sağlık memuru, ebe ve hemşirelere müracaat eden Devlet Memurlarına Memurların Hastalık Raporlarını Ve­recek Hekimler Ve Resmî Sağlık Kurulları Yönetmeliği'nin 3. maddesinde belirtilen süreler kadar hastalık izni verilir. Buna göre :

            1 — Resmi sağlık kurulları 657 sayılı kanunun 243 sayılı Kanun Hük­münde Kararname ile değiştirilen 105. maddesindeki süreler dikkate alı­narak, lüzum gördükleri süreler kadar,

            2 — Tek hekim 20 güne kadar,

            3 — Resmi ve özel hekim bulunmaması ve hastanın tıbbi sebeplerle veya ulaşım şartlarının elverişsizliği yüzünden hekim olan yere gönderilememesi halinde sağlık memuru, hemşire ve ebeler (7) güne kadar rapor verirler.

            Devlet Memurlarına Memurların Hastalık Raporlarını Ve­recek Hekimler Ve Resmî Sağlık Kurulları Yönetmeliği'ne göre raporlarda belirtilen süreler ka­dar illerde kurum amirinin teklifi üzerine mülki amirin onayı ile hastalık izni verilir. İzin Yönergesinin 25. maddesine göre hastalanan memurlardan istirahatine lüzum görülenler görev mahallinde en geç iki gün içinde bir üst amirine istirahat raporlarını verirler. Raporu alan amir veya il Mîllî Eğitim Müdürlüğü raporların usulüne uygun olup olmadığını tetkik eder, usule uygun olmayan raporları ibraz eden­lere alınan hastalık raporlarına dayanılarak hastalık izni verilmez. Bu du­rumda olanlara en kısa zamanda görevlerine başlamaları bir yazı ile teb­liğ edilir. Hastalık izni verilmediği halde görevlerine başlamayan memur­lar izinsiz ve özürsüz olarak görevlerini terk etmiş sayılarak haklarında 657 sayılı Kanunun 94. ve (2670 sayılı kanunla değişik) 125. maddesine gere işlem yapılır. Dikkat edilirse usul ve esaslara uyulmaksızın alınan raporlara dayanılarak hastalık izni verilememektedir. Sayıştay 5. D. 1972/5 Haziran 1975 gün ve 2484 sayılı kararı «sağlık raporlarının usulüne uygun olarak alınmaması nedeniyle raporlu günlere isabet eden aylık ödemelerinin sorumlulara ödettirilmesi» yolundadır. Ayrıca usulsüz alınan raporlara hastalık izni veren amirler de kusurlu davranmış olmaktadırlar.

B) Görev mahalli dışında hastalanma hali :

            Bu durumda memurun dikkat edeceği ilk husus görev mahallî dışına izinli olarak çıkmasıdır. Bilindiği gibi 657 sayılı Kanuna 2670 sayılı Kanunla eklenen ek 2 madde «Devlet Memurlarının ikamet ettikleri il hudutlarını an­cak yetkili amirin izniyle terkedebilecekleri» yolundadır. Bu nedenle izinsiz olarak başka ile giden ve rapor  almak isteyen memur en basta kusurlu davranmış olmaktadır. İzin belgesi alarak il hudutları dışına çıkan memurun (Devlet Memurlarının Tedavi Yardımı ve Cenaze Giderleri Yönetmeliği'nin 9, maddesine göre) mensup olduğu kurumun o yerde teşkilatı var ve ku­rumca tabip çalıştırılıyorsa durum o yerdeki teşkilâta duyurulur. Bunun üzerine yukarıdaki (A) maddesindeki açıklamalar doğrultusunda işlem yürütülür. Memurun izinli olarak bulunduğu yerde mensup olduğu kurumun teşkilatı. var ama tabip çalıştırmıyorsa durum o yerdeki kurum amirine ve­ya mülki amire duyurulur. Bunun üzerine hasta yollama kâğıdı düzenlene­rek yukarıdaki (A) maddesindeki açıklamalara göre işlem yapılır. Bu açık­lamalara örnekler verirsek; öğretmenin kurumuna başvurup sevk kâğıdı almadan herhangi bir doktordan rapor alması halinde aldığı rapor usul yönünden yanlış olmaktadır (acil hallerde alınan raporlar hariç). Çünkü böyle alınan rapor yönetmeliklerde belirtilen başvuru usulüne uygun değildir. Başka bir örnek daha verirsek; öğretmen mazereti üzerine il dışına çıkma izni alarak görevli olduğu Diyarbakır'dan İstanbul'a gitmiş olsun. İzinli bulunduğu sü­re içinde hastalanırsa tedavi ile ilgili yönetmeliğin yukarıda bahsedi­len 9. maddesine göre Bakanlığımızın İstanbul'daki bir kuruluşuna müra­caat edip sevkini Bakanlığımıza ait Sağlık Eğitim Merkezine yaptırması gerekmektedir. Bunun dışında işlem yapılarak alınan raporların izne çevrilmesi mümkün değildir

            Burada dikkat edilecek önemli bir konu da izinli olduğu günlerde gö­rev mahallî dışına çıkan memurun izninin bittiği günden bir sonraki gün görev mahalli dışında rapor alamayacağıdır. Çünkü o gün memur görevi başında bulunmak zorundadır. Bu durumda alınan raporların da izne çev­rilmesi mümkün değildir.

            Görev mahalli dışında usule uygun olarak alınan raporlar İzin Yönergesi'nin 25. maddesine göre en geç iki gün içinde o yerin Milli Eği­tim Müdürlüğü'ne verilmelidir.

            Memuriyet yeri dışından alınmış usulüne uygun hastalık raporları, millî eğitim müdürlüğünce teslim alındığı gün içinde gerekli işlem yapılmak üzere personelin görevli olduğu kuruma en hızlı

 biçimde gönderilir.

            Hastalık raporunun gönderildiği veya teslim edildiği amir veya millî eğitim müdürlüğü yetkilisi, raporun usulüne uygun olup olmadığını inceleyerek, usulüne uygun olmadığı anlaşılan rapor sahibine en kısa zamanda görevine başlamasını bir yazı ile bildirir.

             Yöner­genin bu açık hükmüne rağmen alınan raporlar posta ile hasta tarafından görevli olduğu okula gönderilmekte ve usul hatası yapılmaktadır.

C ) Aralıklı olarak hastalık raporu alma hali :

            Memurların Hastalık Raporlarını Verecek Hekim ve Resmi Sağlık Ku­rulları Hakkındaki Yönetmelik'in 8. maddesi bu durumu açıklamaktadır. Bu maddeye göre tek tabipler değişik tarihlerde Devlet Memurlarına yıl için­de toplam 40 gün rapor verebilir. Kırk günlük süreyi aşan ilk ve müteakip bütün hastalık raporlarının geçerli sayılabilmesi için bunların kurumun ve­ya II Sağlık ve Sosyal Yardım Müdürlüğü'nün belirleyeceği resmî sağlık ku­rullarınca onaylanması gereklidir. Bu nedenlerle aralıklı olarak alınan ve 40 günlük süreyi aşan raporlar (memurun tekrar hastalanması halinde veya hastalığının devamı halinde) sağlık kurulu raporu alınması gereklidir.

            Bütün bu açıklamalara uygun olmayan ve izne çevirttirilmeyen hasta­lık raporlarını alan memurlar kusurlu hareket etmekte ve disiplin cezasına çarptırılmaktadır. Bu nedenlerle hastalıkları nedeniyle rapor alan öğret­menlerimizin rapor alma usulünü iyi bilmeleri gerekmektedir. 

( Çağdaş Eğitim Dergisi’nin Mayıs 1985 tarihli 100. sayısında yayımlanan bu yazımız güncelleştirilmiştir.)  

Kaynaklar:                  

1-GÜNEŞ Doğan : Devlet Memurları İle îlgili Yönetmelikler Başbakanlık Basımevi, Ankara 1984

2-Milli Eğitim  Bakanlığı izin Yönergesi,

3-OTARAN Salih : Danıştay—Yargıtay Kararları ile Adli Ve idari Soruş­turma Uçdal Neşriyat, istanbul 1984.

4-PlRLER Orhan : Devlet Memurları Kanunu

5-GÜNDÜZ Mehmet : Millî Eğitim-Bilim ve Sanat Dergisi Sayı : 59 Say­fa : 46-49